شرکت ایران‌خودرو (سهامی عام) در مرداد ماه سال ۱۳۴۱ با سرمایه ۱۰۰ میلیون ریال تأسیس و در شهریور ماه همان سال تحت شماره ثبت ۸۳۵۲ و شناسه ملی ۱۰۱۰۰۳۶۰۷۹۴ در اداره ثبت شرکتهای تهران به ثبت رسید. تولید اولیه شرکت، اتوبوسهای معروف به «ال‌پی» بود که شاسی آن از آلمان وارد می‌شد و با نصب اتاق بر روی آن در کارخانه شمالی فعلی شرکت ایران‌خودرو مونتاژ می‌گردید. در ادامه، شرح مختصری از رویدادها و دستاوردهای شرکت ایران‌خودرو از سال ۱۳۴۵ تا کنون ارائه می‌گردد:

در سال ۱۳۴۵ قراردادی با شرکت روتس انگلیس به منظور تولید پیکان، منعقد گردید که یک سال بعد در ۲۴ اردیبهشت ۱۳۴۶ کارخانه خودروسازی به نام «ایران ناسیونال» با سرمایه حدود ۴۰۰ میلیون ریال تأسیس گردید که شامل زمین، اعتبار بانکی، ماشین آلات نو و کهنه، که قادر به مونتاژ روزانه ۱۰ دستگاه سواری و ۷ دستگاه اتوبوس و کامیون بود.

از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۷ پیکان در مدلهای مختلف کار، لوکس، جوانان، استیشن و وانت و اتوبوس در مدل‌های اتوبوس ۳۰۲ شهری، بیابانی و سوپرلوکس و مینی بوس و آمبولانس تولید می‌گردید. افزایش تولید از سال ۱۳۴۶ شروع و سرانجام در سال ۱۳۵۶ حدود ۹۸۰۰۰ دستگاه پیکان تولید گردید.

در سال ۱۳۵۲ هدف و سیاست اصلی شرکت بر مبنای تولید داخلی قطعات و خودکفائی مطرح گردید، که در این راستا شرکت‌های بلبرینگ، پیستون و ایدم تبریز و شرکت رضای مشهد و ریخته‌گری تأسیس شد.

در سال ۱۳۵۳ با افزایش قیمت نفت و درآمدهای ارزی، شرکت ایران ناسیونال به منظور حفظ بازار تصمیم به تولید پژو گرفت و سهام شرکت نیز در همین سال وارد بورس گردید و حدود ۴۵ درصد از سهام شرکت به عموم واگذار گردید.

در اواخر سال ۱۳۵۶ و اوایل سال ۱۳۵۷ با توجه به اینکه پیکان قدیمی شده بود، تعویض آن در دستور کار قرار گرفت و بر همین اساس به منظور تولید خودروی جدیدتری با پژو فرانسه مذاکراتی انجام گرفت که در نهایت منجر به عقد قرارداد تولید پژو ۳۰۵ شد. اما قبل از انجام کار و همزمان با وقوع انقلاب اسلامی تمامی صنایع، ملی و در اختیار دولت قرار گرفت. با وقوع انقلاب اسلامی به موجب بند الف قانون حفاظت و توسعه صنایع ایران مصوب ۱۶-۴-۱۳۵۸ شورای انقلاب اسلامی، شرکت ایران ناسیونال به اعتبار نوع صنعت، زیر مجموعه سازمان صنایع ملی با مدیریت وزارت صنایع قرار گرفت و ملی اعلام گردید. این دوره همزمان با شروع جنگ تحمیلی عراق علیه ایران بود که از مهمترین مسائل این دوره وجود مشکلات ارزی و اقتصادی از جمله نبود واردات، دشواری تهیه مواد اولیه از خارج، ضعف کیفیت و تحویل به موقع و فرسودگی دستگاه‌ها در ایران‌خودرو بود که تا سال ۱۳۶۱ همچنان ادامه داشت.

سال ۱۳۶۲ یکی از سال‌های کم مسئله و پررونق تولید است که علت آن، وضعیت مناسب ارزی و استراتژی وزارتخانه بود و در واقع این رشد در سایر صنایع به چشم می‌خورد.

سال ۱۳۶۴ با کاهش درآمدهای ارزی نشانه‌های بحران صنعتی، اقتصادی و تولیدی آغاز گردید تا آنجا که در سال ۱۳۶۵ کارخانه در آستانه تعطیلی قرار گرفت.

در سال ۱۳۶۷ با پذیرش قطعنامه ۵۹۸ سازمان ملل مسئله تعیین خودروی سواری با هماهنگی کامل سازمان و وزارتخانه مطرح و قرارداد ساخت پژو ۴۰۵ در مدت ۳ سال، منعقد گردید.

در سال ۱۳۶۸ همزمان با تأکید دولت بر تولید خودروهایی که کاربری عمومی داشته باشد، دو تحول بزرگ روی داد. اولین تحول تبدیل سالن پژو به سالن اتوبوس بود که این سالن در دو شیفت، سالانه ۶۰۰۰ دستگاه اتوبوس تولید می‌کرد. تحول دوم، همزمان با توقف تولید پیکان و تعطیل شدن کارخانه تالبوت و نداشتن نیروی محرکه و اعلام آمادگی پژو برای عقد قرارداد با شرکت ایران‌خودرو بود که شرکت، ناگزیر تصمیم به نصب موتور ۵۰۴ بر روی پیکان گرفت و پیکان به «پیکاژو» و سپس به «پیکان۱۸۰۰» تغییر نام داد.

از مهمترین تحولات سال ۱۳۷۰ می‌توان به تولید مجدد پیکان و تأسیس شرکت ساپکو اشاره نمود.

در سال ۱۳۷۳ از بزرگ‌ترین تحولات ابتدا تدوین برنامه هفت ساله شرکت و سپس افزایش تیراژ تولید بیش از ۳۰۰ هزار دستگاه در سال را می‌توان ذکر کرد. از جمله اهداف استراتژیک در برنامه ۷ ساله موضوع کیفیت و بهبود مستمر بود که در راستای آن اجرای پروژه استقرار استاندارد ایزو۹۰۰۰ و بهره‌مندی از نظام تضمین کیفیت در نظر گرفته شد و تا پایان سال ۱۳۷۷ بسیاری از واحدهای تولیدی گواهینامه ایزو۹۰۰۲ کردند. از دیگر اهداف افزایش کمی و کیفی تعداد قطعات ساخت داخل خودروهای تولیدی بود که با تشکیل شرکت ساپکو این مهم تحقق یافت. تحول بزرگ دیگر ایجاد مرکز تحقیقات ایران‌خودرو با سرمایه‌گذاری بالا بود که منجر به طراحی محصول سمند گردید.

در سال ۱۳۸۱ با تدوین برنامه ۱۰ ساله، برنامه شرکت بر دستیابی به جایگاه یک شرکت تراز جهانی و حرکت به سوی جهانی شدن قرار گرفت و در این راستا از جمله اهداف استراتژیک در برنامه ۱۰ ساله، افزایش کیفیت، تنوع محصولات بویژه سمند، جمع‌آوری پیکان، حفظ قیمت، رقابت پذیری و دریافت تکنولوژی نوین از خودرو سازان جهان اعلام گردید. البته باید به این نکته هم توجه کرد که توقف خط تولید پیکان که در آن زمان به عنوان یکی از پرفروش‌ترین خودروهای ایران خودرو بود باعث کاهش بازار این شرکت شد. از دیگر اهداف بزرگ ایران‌خودرو که بطور جدی دنبال شده می‌توان کاهش هزینه و حضور در صحنه بازار داخلی و توسعه صادرات به کشورهای مختلف را نام برد. همچنین تولید انبوه خودرو سمند به عنوان خودرو ملی در سال ۱۳۸۱ آغازگردید.

در سال ۱۳۸۲ پروژه‌های پارس سال، سمند سال و پژو ۲۰۶ صندوق‌دار آغاز گردید.

در سال ۱۳۸۳ سازمان در راستای ارتقای بهره‌وری و امکان بهتر برنامه‌ریزی و کنترل فعالی تهای خود اقدام به استفاده از نظام برنامه‌ریزی یکپارچه منابع از شرکت SAPنمود. در این سال پروژه‌های پژو پارس ELX و سمند ال ایکس به بهره‌برداری رسید.

در سال ۱۳۸۴ خروج پیکان از سبد تولید محصولات شرکت ایران‌خودرو به عنوان گامی در جهت ارتقای سطح تکنولوژی در داخل سازمان و حرکتی بسوی ارتقای رضایت مشتریان انجام شد و محصولات ۲۰۶ صندوق‌دار، روا با موتور بهینه OHVو سمند سریر تولید گردید. در این سال موتور ملی پایه گاز سوز طراحی شد و ایران‌خودرو به بازارهای جهانی وارد گردید.

در سال ۱۳۸۵ خط تولید موتور ملی با حضور رئیس جمهور راه اندازی شد و پروژه‌های تولید سمند آذربایجان، بلاروس و سوریه به بهره‌برداری رسید. به علاوه، در این سال محصول تندر۹۰ نیز با همکاری شرکت رنو به سبد محصولات شرکت افزوده شد و باعث گردید انحصار همکاری‌های بین‌المللی ایران‌خودرو از شرکت پژو خارج گردد. پروژه تولید سمند در ونزوئلا در این سال نیز آغاز گردید.

در سال ۸۶ ایران‌خودرو موفق به کسب تندیس بلورین در جایزه ملی کیفیت (EFQM) گردید. خطوط تولید در سایت‌های تبریز، سنگال و مصر راه اندازی و محصول جدید سمند سورن به بازار عرضه شد.

در سال ۸۷ دومین خودرو ملی ایران‌خودرو با نام رانا طراحی گردید. در این سال ایران‌خودرو بعنوان صادرکننده نمونه کشور، جایزه ملی صادرات را کسب نمود. همچنین موفق به دریافت تندیس بلورین واحد برتر تحقیق و توسعه کشور گردید.

در سال۱۳۸۸، ایران‌خودرو نقش چشمگیری در افزایش تولید خودرو در کل کشور ایفا نمود و با تمرکز بر صادرات برند ملی، موفق به رشد ۴۰ درصدی صادرات خودرو ساخته‌شده از شبکه ایران‌خودرو گردید. در این سال اولین خودرو مجهز به فناوری نانو نیز توسط ایران‌خودرو طراحی و نمونه سازی گردید.

در سال ۱۳۸۹ رکورد تولید ۷۵۵٫۵۵۵ دستگاه خودرو سبک برای اولین بار در تاریخ منطقه ثبت گردید و نزدیک به نیمی از سهم تولید خودرو سبک کشور در اختیار ایران‌خودرو قرار گرفت. همچنین بنا بر اعلام سازمان مدیریت صنعتی در همایش معرفی شرکت‌های برتر ایران، شرکت ایران‌خودرو به عنوان «برترین شرکت ایرانی» در شاخص‌های ذیل معرفی شد:

کسب رتبه نخست در شاخص فروش

کسب رتبه نخست در شاخص اشتغال‌زایی

کسب رتبه دوم در شاخص سودآوری

برترین گروه صنعتی در میان گروه‌های خودروسازی کشور

برگزیده شرکت‌های پیشرو در سراسر کشور

همچنین رشد حدود دو برابری ارزش سهام شرکت، بهبود ۴۰ درصدی شاخص‌های کیفی ایدرو برای محصولات ایران‌خودرو، مدیریت نقدینگی و تأمین منابع مورد نیاز زنجیره تولید و بهینه شدن مطالبات ساپکو را می‌توان برخی از اهم دستاوردها و موفقیت‌های ایران‌خودرو در سال ۱۳۸۹ دانست. کاهش قیمت ۲ تا ۵درصدی در ۶۵ محصول مختلف تولیدی، همزمان با آغاز فاز اجرایی طرح هدفمندی یارانه‌ها از دیگر موارد شایان توجه در این سال است. بازنگری و احیاء مجدد صادرات بر مبنای منویات مقام معظم رهبری و دستیابی به صادرات ۴۰ هزار دستگاهی در سال ۱۳۸۹ با تمرکز بر نشان ملی و بازارهای کشورهای اسلامی منطقه و صادرات از شبکه ایران‌خودرو در دستور کار این شرکت قرار گرفت که درنتیجه آن نزدیک به ۳۰ درصد از تولیدات خودرو ملی در سال ۱۳۸۹ صادر گردید و منجر به افزایش چشمگیر سهم برند ملی شده‌است.

«دنا» به‌عنوان جدیدترین محصول ایران‌خودرو با بهره‌گیری از طراحی به‌روز جهانی برای اولین بار و بطور کامل با سرپنجه هنرمند کارشناسان و طراحان ایرانی طراحی گردیده‌است. مراحل طراحی و نمونه سازی دنا در کوتاه‌ترین زمان ممکن و کمتر از یک سال صورت پذیرفته‌است. این خودرو در فروردین سال ۱۳۹۰ رونمایی گردید.